HOND & MENS

Hond & Mens

Het is een van de meest unieke relaties tussen twee verschillende diersoorten op aarde. Geen dier staat zo dicht bij de mens als de hond. Al meer dan 15.000 jaar leven mensen samen met honden (er zijn ook onderzoekers die beweren dat dit al langer dan 33.000 jaar het geval is). Van opportunistische aaseters tot werkhonden tot huisdieren.

De voornaamste reden dat mensen tegenwoordig een hond in huis nemen is vanwege de waardevolle, wederzijdse emotionele band die gevormd wordt. Op veel vlakken lijken honden op mensen. Diverse wetenschappelijk onderzoeken hebben bewezen dat de hersenen van honden uitgerust zijn met een soortgelijke gevoeligheid op het gebied van emoties. In bepaalde gebieden van de hersenen vindt vergelijkbare hersenactiviteit plaats. Zo lijken honden een empatisch vermogen te hebben in staat te zijn om o.a. liefde te ervaren.

Er bestaan ook onderzoeken die suggereren dat interactie met honden de gezondheid van mensen ten goede kan komen (o.a. via lichamelijke beweging en stress verlaging).

De band tussen honden en hun eigenaren is vergelijkbaar met die tussen ouders en hun kinderen. Wetenschappers noemen dit het zogenaamde 'veilige haven effect'. Honden raken van slag als zij van hun eigenaren gescheiden worden en zowel hond als mens maakt het 'liefdeshormoon' oxytocine aan wanneer ze liefdevol contact hebben.

De emotionele band tussen mens en hond is ongelofelijk hecht, intens en wederzijds.

Mensen zijn dol op antropomorfisme, het toeschrijven van menselijke eigenschappen aan niet menselijke entiteiten. Zo ook bij honden. Op zich kan dit geen kwaad zo lang het dier niet in zijn welzijn wordt aangetast. Antropomorfisme is een van de voornaamste redenen waarom de band tussen mens en hond zo hecht is.

Emoties...

De band tussen mens en hond is sterk gebaseerd op emoties. Het is dan ook niet verrassend dat wanneer mensen met elkaar over honden praten en soms discussiëren, dat emoties wel eens hoog kunnen oplopen. Zo is er in de hondenwereld veel te doen over de manier waarop mensen met hun honden omgaan. Hoe worden honden behandeld tijdens training en gedragstherapie?

Er zijn nog steeds mensen die er van overtuigd zijn dat honden een harde aanpak nodig hebben en dat honden gebaat zijn bij ferm leiderschap waarbij de hond 'onder de duim' gehouden moet worden. Zij zijn er zeker van dat honden anders de leiding zouden willen overnemen. Bij het trainen van honden zijn deze mensen vooral bezig met wat de hond niet zou moeten doen (niet trekken aan de lijn, niet blaffen, niet opspringen, etc). Bij het aanpassen van gedrag kiezen zij voor een benadering waarbij zij wachten tot- of zorgen dat een hond ongewenst gedrag vertoont. Op dat moment dienen zij correcties toe om te zorgen dat de hond het afleert. Bij het opvoeden en veranderen van het gedrag van honden ligt bij hen de nadruk op afleren. Het stoppen van ongewenst gedrag. De mens stelt zich op als baas, een duidelijke, harde leider van de hond. Veel gedragsproblemen die honden kunnen tonen worden toegewezen aan falend leiderschap van de mens.

Aan de andere kant zijn er steeds meer mensen die er van overtuigd zijn dat honden baat hebben bij duidelijkheid en voorspelbaarheid, maar volgens hen moet er een relatie met de hond worden opgebouwd die vooral gebaseerd is op wederzijds vertrouwen. Dit vertrouwen komt volgens hen voort uit een motiverende, vriendelijke aanpak. Deze mensen leggen de nadruk op het aanleren en belonen van gewenst gedrag. Zij voorkomen dat ongewenst gedrag wordt beloond door de omgeving te managen of door gedrag op tijd om te buigen naar gewenst gedrag. De focus ligt op wat een hond wel zou moeten doen. Het motiveren van gewenst gedrag. De mens stelt zich op als behulpzame begeleider/coach of zelfs als een soort ouder van de hond.

De meningen van mensen zijn ook sterk verdeeld wanneer het aankomt op het analyseren van groepsgedrag onder honden en familie-leden. Er zijn mensen die overtuigd zijn van vaststaande rangordes binnen hondengroepen en sommigen trekken deze lijn zelfs door naar de mensen binnen deze familie. Zij zijn aanhangers van het zogenaamde dominantie-model. De hoogste in rang, de alfa, zou altijd voorrang krijgen op alles wat voor hem van waarde is. Deze status zou hij via dominante handelingen verkrijgen. De lageren in rang zouden dit bevestigen door zich onderdanig op te stellen ten opzichte van ranghogeren. Wanneer dit vaststaat is er nog amper agressie/conflict nodig.

Anderen geloven niet in vaststaande rangordes, maar beweren dat alle uitingen van een hond primair worden aangestuurd door emoties en de drang om te overleven (door wetenschappers onderzochte overlevingsmechanismen binnen het hondenbrein). Er vinden daarnaast ook leerervaringen plaats waarbij het gedrag verder gevormd wordt. Honden zouden volgens hen eerder op basis van leerervaringen weten hoe zij het beste met elkaar kunnen omgaan. Zij zeggen dat dit verschilt per hond en dat honden verschillende waardes hechten aan verschillende privileges. Zo zou de ene hond veel waarde kunnen hechten aan een bepaalde rustplek, bijvoorbeeld, waardoor hij op dat vlak eerder zijn grenzen aangeeft. Diezelfde hond zou minder kunnen geven om speeltjes of voer, bijvoorbeeld. Zo zou elke hond een eigen persoonlijkheid en karakter hebben die niet per see een vaststaande rang dicteert. 'Onderdanig' gedrag wordt door hen eerder in verband gebracht met angst en stress en 'dominant gedrag' met verhoogde spanning, opwinding en agressie. Dit alles blijft ook aangestuurd worden door onderliggende emoties.

Deze verschillende 'kampen' onder de hondenmensen vliegen elkaar regelmatig in de haren. Emoties lopen hoog op, want iedereen is overtuigd van zijn eigen gelijk en iedereen wil het beste voor zijn hond. Regelmatig wordt er zelfs behoorlijk agressief, aanvallend en defensief op elkaar gereageerd en dat valt zeer te betreuren. Mensen die zich in hun communicatie zo heftig en emotioneel opstellen, verliezen daarmee hun overtuigingskracht.

Het is belangrijk om in te zien dat emoties een grote rol spelen wanneer mensen het over honden hebben. Respecteer elkaar en probeer je te richten op datgene waar iedereen baat bij zou moeten hebben: het verbeteren van het welzijn van honden. Met name mensen die zich bezighouden met het belonen van gewenst gedrag en die tegen het straffen van honden zijn, zouden deze overtuiging ook moeten toepassen op mensen. Focus niet op wat mensen in jouw ogen verkeerd doen. Je kunt mensen beter op een positieve manier benaderen en op een leuke manier overtuigen (gewenst gedrag aanleren en belonen!), dan dat je constant met je vingertje gaat wijzen op wat mensen fout zouden doen (ongewenst gedrag corrigeren!).

Geschreven door Liselot Boersma, welzijnsdeskundige (PgDip CABW) en eigenaar van HondenLot, juni 2015. Copy paste/directe overname van teksten of afbeeldingen is zonder schriftelijke toestemming niet toegestaan. Het delen van de URL van deze website pagina is wel toegestaan en wordt op prijs gesteld.

Meer lezen over hoe HondenLot denkt over het dominantie-model, klik hier.

Klink hier voor meer artikelen.

'Tough Love'

Onderstaande documentaire uit 2012 geeft duidelijk beeld over de geschiedenis van de term "dominantie" en "alfa" binnen de wereld van hondenmensen en gaat ook in op de verdeeldheid onder hondentrainers. Waarom is de dominantietheorie zo populair onder hondentrainers en wat hebben andere trainers en experts er tegen? Gerennomeerde honden professionals en onderzoekers komen aan het woord. Een echte 'must see' voor elke hondenliefhebber.

Klik hieronder op play om de documentaire (36 minuten) te bekijken.

Meer artikelen van HondenLot:

Artikelen van HondenLot van A tot Z