Hondentraining - Basisprincipes

Basisprincipes

Wanneer je het gedrag van een hond wilt beïnvloeden, dan is het nodig om te begrijpen hoe honden leren. Honden hebben een groot associatief leervermogen. Dit wil zeggen dat ze bepaalde acties (gedrag) en prikkels (signalen uit de omgeving) kunnen koppelen aan gevolgen en betekenissen. De volgende twee vormen hiervan helpen bij het begrijpen en trainen van honden:

Honden kunnen leren dat een bepaalde prikkel een betekenis heeft. (Bijvoorbeeld, het geluid van de deurbel betekent dat er iemand bij de voordeur staat.)
Honden kunnen leren dat bepaald gedrag een bepaald gevolg heeft. (Bijvoorbeeld, met de snoet tegen een gezinslid aanduwen levert sociale interactie op)

Bovenstaande leervormen (ook wel klassieke- en operante conditionering genoemd) vinden ook plaats bij het trainen van honden. Honden blijven hun hele leven lang doorleren. Alles wat honden ervaren, kan van invloed zijn op hun toekomstige gedrag.

Honden laten over het algemeen genomen met name gedrag zien waarmee ze zichzelf kunnen voorzien in hun eigen behoeftes.

Prettige (welzijnsbevorderende) ervaringen zoeken ze graag op. Onprettige, negatieve (welzijnsbedreigende) ervaringen zullen ze liever willen vermijden.

Belangrijk: het is veiliger is om bij het trainen van dieren prettige ervaringen aan te wakkeren en het aanwakkeren van negatieve ervaringen te voorkomen. Welzijnsgerichte training levert een versterking op van de band tussen hond en trainer.

Management

Als mens kun je grote invloed uitoefenen op de omgeving en zodoende ook op de (leer)ervaringen van jouw hond. Jij bepaalt wanneer jouw hond eten krijgt, bijvoorbeeld. Jij bepaalt ook wanneer de hond naar buiten kan. Jij bepaalt wanneer jouw hond aangelijnd is of los kan lopen. Jij kan jouw hond aandacht geven of juist niet, jij kunt met hem spelen, de hond aanhalen. Jij kunt toegang bieden tot een comfortabel slaapkussen en/of een lekker kluifje. Jij kunt de hond uit je auto laten of juist niet, enzovoorts.

Je kunt een hond blootstellen aan diverse ervaringen, situaties en prikkels, of juist niet.

Het gegeven dat honden associatief leren en jouw invloed op de omgeving van een hond, kun je als mens strategisch inzetten wanneer je gewenst gedrag wilt uitlokken, of wanneer je ongewenst of zorgelijk gedrag probeert te voorkomen. Dat laatste wordt ook wel 'management' genoemd.

Observeer altijd het gedrag van een hond en wees je vervolgens heel bewust van wat de hond wel of niet aangeboden wordt. Er blijven constant koppelingen gemaakt worden in het hondenbrein. Soms is dit wenselijk, soms onwenselijk. Een goede vorm van management van de omgeving en de prikkels waar de hond aan blootgesteld wordt, is van belang bij zowel training als gedragstherapie.

Timing, beloning en controle over eigen belevenissen

Wanneer je je bewust bent van het associatieve leervermogen van honden en jouw vermogen om invloed uit te oefenen op de omgeving en prikkels waar een hond aan blootgesteld wordt (management), zou je al aan de slag kunnen gaan met hondentraining. Echter, om de omgeving van honden zo te beïnvloeden dat er, naar aanleiding van prettige associaties, gewenst gedrag uit voortkomt, is een goede timing en beloningsvorm nodig. Welzijnsgerichte training vergt up to date kennis en ervaring. Ook is het belangrijk dat je een hond tijdens het trainen de vrijheid en ruimte biedt om te herstellen van eventuele uitdagende ervaringen. Dit versterkt het vertrouwen tussen jou en de hond.

De mate en vorm waarin je beloont is belangrijk. Je kunt bijvoorbeeld werken met verschillende soorten voertjes, spel, affectie of andersoortige beloningsvormen die de hond voorzien in de behoeftes. De hond zal jou laten zien of het daadwerkelijk bekrachtigend is door het gedrag wel of niet (vaker) uit te voeren.

Honden associeren razendsnel. Een hand die naar een voerzakje gaat, een voorbijganger die langs het raam loopt wanneer hij blaft, het voorwaarts bewegen aan een riem waar spanning op staat, graven in de tuin, knagen aan een tafelpoot, enz.. Ook jouw houding en de omgeving waarin een hond de associatie maakt spelen een rol bij het aanleren van gedrag. Dit kan het trainen van honden complexer maken dan gedacht.

Voert jouw hond ook het door jouw gewenste gedrag bijvoorbeeld ook nog uit als jij op de grond gaat liggen en dan het aangeleerde signaal geeft? Komt jouw hond ook als je hem roept wanneer hij druk aan het spelen is met andere honden?

Je kunt een hondenleven lang blijven trainen.

Geschreven door Liselot Boersma, welzijnsdeskundige (PgDip CABW) en eigenaar van HondenLot, maart 2015. Copy paste/directe overname van teksten of afbeeldingen is zonder schriftelijke toestemming niet toegestaan. Het delen van de URL van deze website pagina is wel toegestaan en wordt op prijs gesteld.

Meer over training:

Artikelen van HondenLot van A tot Z