Controle

Controle over eigen belevenissen

Controle, dit is iets wat wij mensen graag over onze honden hebben. Begrijpelijk, niet alleen omdat wij de verantwoordelijkheid dragen over onze huisdieren, maar ook omdat controle ons een veilig en vertrouwd gevoel geeft. Het gevoel van een mate van controle over eigen belevenissen (min of meer weten wat je te wachten staat) is van belang voor ons welzijn. Hoe sterker het gevoel van controle over onze eigen belevenissen (het gevoel is al genoeg, het hoeft niet de realiteit te zijn), hoe meer ontspannen wij zijn. Wanneer je te maken krijgt met onvoorspelbare gebeurtenissen, dan ontstaat er automatisch spanning in het lichaam. Vandaar dat veel mensen, ieder op hun eigen manier, van routines, voorspelbaarheid en de daaruit voortvloeiende controle houden.

Hetzelfde geldt ook voor onze honden. Het is een groot misverstand dat honden behoefte zouden hebben aan controle over anderen. Een hond wil vooral een gevoel van controle over EIGEN belevenissen. Overmatige onvoorspelbaarheid en gebrek aan controle over eigen belevenissen kan stress veroorzaken. Dit kan negatieve gevoelens als angst en frustratie in de hand werken met nadelige gevolgen op gedrag.

Een gezonde, emotioneel veerkrachtige hond is over het algemeen weerbaar. Zij herstellen snel van uitdagende stress; zeker wanneer het van korte duur is. Echter, wanneer het gevoel van controle over eigen belevenissen continu onder druk staat, dan kan dit resulteren in chronische stress, die niet alleen de mentale gesteldheid, maar ook de fysieke gesteldheid van een hond kan aantasten.

Veel zorgelijk gedrag wordt beïnvloed door de gevolgen van stress en een gebrek aan gevoel van controle over eigen belevenissen (denk bijvoorbeeld aan de invloed van een hondenriem, klik hier om er meer over te lezen). Vandaar dat je bijgeschoolde hondenprofessionals regelmatig hoort over het "bieden van meer controle aan de hond". Hierbij raken sommige mensen ongerust. "Controle aan een hond overdragen? Kan mijn hond dat wel aan? Hoe zit het dan met veiligheid?".

Maak je geen zorgen. Het betreft het creëren van een gevoel van controle over eigen belevenissen. Het gevoel kan op zichzelf al voldoende zijn om stress bij honden te verlagen. Je hoeft een hond dus niet compleet "aan zijn lot over te laten" of "in het diepe" te gooien in onze drukke mensenmaatschappij. Dit zou averechts kunnen werken. Verantwoordelijke begeleiding blijft noodzakelijk, maar je kunt een hond wel helpen ontspannen en controle speelt hierbij een rol.

Hieronder volgen vijf tips waarmee jij jouw hond een groter gevoel van controle over eigen belevenissen zou kunnen bieden, op een veilige manier!

Een mate van voorspelbaarheid bieden

Ik doel hierbij niet op elke dag exact hetzelfde an alles op gezette tijden (uiteraard verschilt de invulling en behoefte per indidivu), maar wel op bewustwording van het belang van voorspelbaarheid. Mensen zijn zich hier niet altijd van bewust. In de meeste gevallen doen wij dingen automatisch al behoorlijk geroutineerd. Honden onthouden de kleinste details. Zo weet mijn hond bijvoorbeeld dat bepaalde geluiden bepaalde gevolgen hebben en ik houd dat (soms bewust, maar vaak onbewust) in stand. Dit geeft haar een gevoel van controle, omdat ze hierdoor weet wat haar te wachten staat. Als ik mijn jas aan zou trekken, mijn schoenen zou aantrekken en haar hondenriem en tuigje zou pakken en vervolgens naar de bank zou lopen, de TV aan zou zetten en een film zou gaan zitten kijken, dan zou ze mij heel verbaasd aankijken.

Laat je hond in alle rust eens iets kiezen

Denk bijvoorbeeld aan keuzevrijheid rondom het aanhalen van honden, waarbij je stopt met aaien en je de hond vervolgens het initiatief laat nemen om aan te geven of het contact gewenst is. Benader een hond niet zelf, maar laat de hond jou eens benaderen of laat de hond van iets weglopen en accepteer zo'n keuze.

Bied meerdere speeltjes aan en laat de hond kiezen met welke er gespeeld gaat worden. Laat de hond eens richting bepalen tijdens de wandeling indien de hond hier behoefte aan heeft. Zo zijn tal van mogelijkheden en voorbeelden te bedenken waarbij je de hond een keuze kunt geven, zonder dat veiligheid in het geding hoeft te komen.

Welzijnsgerichte training

Het aanleren en ontdekken van gedrag wat prettige gevolgen oplevert, kan een hond niet alleen een positieve boost geven, het kan ook bijdragen aan een gevoel van controle. Sterker nog, training met plezier draagt bij aan het controlegevoel van zowel mens als hond (win win). Honden die goed weten welk gedrag beloningen oplevert, ontwikkelen meer zelfvertrouwen en hebben een hogere emotionele veerkracht dan honden die hier geen enkele aanwijzing of verwachtingspatroon voor ontwikkelen. Je kunt een hond helpen door oefeningen aan te leren die je regelmatig herhaalt en beloont.

Bekende wandelroutes

Uiteraard bestaan er individuele verschillen in de behoeftes, maar hoewel wij mensen vaak denken dat het saai is om geregeld op dezelfde plek te lopen, is dit voor veel honden niet het geval. Waar mensen de wereld vooral waarnemen met zicht, speelt bij honden vooral geur de hoofdrol. De geuren veranderen continu. Elke dag dezelfde route wandelen op dezelfde locatie hoeft voor honden dus niet per se saai te zijn. Sterker nog, honden met een wat hogere aanleg voor angst voor onbekende prikkels kunnen baat hebben bij het wandelen op bekende plekken.

Volg ook eens...de hondenneus!

Wanneer de hond aangelijnd is, probeer die riem dan zo veel mogelijk slap te houden door mee te bewegen met jouw hond. Volg die hondenneus, blijf staan wanneer de hond blijft staan en laat de hond, waar mogelijk (en veilig), route bepalen. Als een hond hier behoefte aan heeft dan kan dit positief bijdragen aan rust en ontspanning bij de hond. Test eens wat de voorkeuren van jouw hond zijn!

Geschreven door Liselot Boersma, welzijnsdeskundige (PgDip CABW) en eigenaar van HondenLot, augustus 2017. Copy paste/directe overname van teksten of afbeeldingen is zonder schriftelijke toestemming niet toegestaan. Het delen van de URL van deze website pagina is wel toegestaan en wordt op prijs gesteld.

Meer lezen over hondenwelzijn:

Artikelen van HondenLot van A tot Z