Counter Signaleren

Counter signaleren

Het is mogelijk om ongewenst gedrag te voorkomen met behulp van een signaal waarmee je tijdig gewenst gedrag in gang zet. Het woord counter staat in deze voor een soort tegenstoot, weerlegging of verijdeling en het woord signaleren staat in deze voor het afgeven van een (voor de hond bekend) signaal. Denk aan een hond die onderweg is naar de borrelhapjes op een salontafel, of aan een hond die van plan is om tegen je op te springen. Het betreft dus gevallen waarbij jij ongewenst gedrag kan zien aankomen/voorspellen. Met counter signaleren kun je aanstalten voor ongewenst gedrag doorbreken, voordat het plaatsvindt. Hoe gaat dit precies in zijn werk? In dit artikel ga ik hier dieper op in.

De sleutelrol van het signaal

Tijdens training, leert een hond dat bepaald gedrag consequent een bepaald gevolg heeft. Wanneer je dit op een welzijnsgerichte manier aanpakt, leert een hond dat gewenst gedrag prettige gevolgen heeft, waardoor de hond dit gedrag steeds vaker gaat laten zien. Wanneer de hond het gedrag duidelijk heeft gekoppeld aan de beloning, kun je consequent een signaal toevoegen, waarbij de hond een link leert te leggen tussen dat signaal, het gedrag en de beloning. Wanneer de beloning vervolgens alleen nog maar volgt op het gewenste gedrag nadat je het signaal gegeven hebt, dan zal de hond snel doorhebben dat het alleen loont om het gewenste gedrag te laten zien op jouw signaal. Het signaal krijgt hierbij een sleutelrol.

Wat is counter signaleren?

Een counter-signaal is een aangeleerd (voor de hond bekend) signaal dat je geeft op het moment dat je constateert dat een hond een aanzet maakt richting ongewenst gedrag. Op dat moment geef je de hond een signaal wat gewenst gedrag in gang zet wat onverenigbaar is met het ongewenste gedrag. Een hond kan niet zitten en opspringen tegelijk, bijvoorbeeld. Vandaar dat het signaal ‘zit’ vaak gegeven wordt door mensen die de aanzet tot opspring gedrag willen doorbreken. Het mooie hier van is, is dat wanneer je het ‘zitten’ vervolgens ook nog eens actief beloont, dat de hond dit gedrag vaker zal gaan laten zien. Met counter signaleren voorkom je dus niet alleen ongewenst gedrag, maar creëer je ook een toename van gewenst gedrag.

Hoe kun je zorgen dat counter signaleren succesvol is en blijft?

Hierbij speelt de beloning op het gewenste gedrag een doorslaggevende rol, want hoe prettiger die beloning door de hond ervaren wordt, hoe groter de kans dat de hond gewenst gedrag op jouw signaal zal verkiezen boven het ongewenste gedrag. (Meer lezen over belonen, klik hier) Wat echter nòg belangrijker is, is dat je de hond ook voorziet in de behoefte waar het ongewenste gedrag waarschijnlijk aan tegemoet was gekomen.

Vraag jezelf dus altijd af: wat drijft deze hond om die aanzet voor dat ongewenste gedrag te maken en hoe kan ik ervoor zorgen dat deze hond toch in die behoefte wordt voorzien zonder dat er ongewenst gedrag aan te pas komt?  

Om bij het voorbeeld van opspringen te blijven: Waarom springt een hond op tegen een mens? Dat kan verschillende motieven hebben, maar vaak speelt een vorm van aandacht, reactie of het vergaren van informatie een grote rol. Indien je een hond hier geen enkele kans voor biedt, dan zal deze behoefte blijven door-sluimeren. Zo zou je kunnen overwegen om, na het counter signaal, het gewenste gedrag te belonen met de behoefte die de hond op dat moment heeft: de mogelijkheid om aan jou te kunnen snuffelen en contact te maken. Dit kun je bijvoorbeeld toelaten doordat je even hurkt wanneer het een klein hondje betreft die netjes voor je gaat zitten of door een hond in elk geval de mogelijkheid te geven om aan jou te snuffelen terwijl hij zit. Of door een hond aan te halen,indien de hond duidelijk behoefte heeft aan fysiek contact. Zo kan een hond leren dat zitten aandacht, informatie of contact oplevert. Hierdoor zal de aanzet voor het ongewenste opspring-gedrag uitdoven en zal het beloonde gedrag, het zitten, vaker worden ingezet.

Nog een voorbeeld: een hond is sluipend onderweg naar een groep ganzen in een weiland. De eigenaar geeft een fluitsignaal en zet hiermee een ‘hierkomen’ oefening in gang. De hond draait om en nadert de eigenaar, die vervolgens een knuffeltje of piepspeeltje enthousiast de andere kant op gooit. De hond krijgt hierbij alsnog de kans om iets op te jagen èn te vangen (iets wat bij opvliegende ganzen waarschijnlijk niet was gelukt), waardoor die behoefte toch tot uiting kan komen. Dergelijke vormen van counter signaleren kunnen zeer succesvol zijn en dankzij de passende, voldoeninggevende beloning zullen zij ook succesvol blijven.

Het voordeel van counter signaleren

Het grootste voordeel van counter signaleren is dat je de hond niet de kans geeft om ongewenst gedrag te beoefenen, waarbij er ook geen ongewenste beloning kan plaatsvinden. Bovendien kun je met counter signaleren voorkomen dat je gaat corrigeren. Met name aan correctievormen waarbij ongemak wordt aangewakkerd bij de hond, kleven vele nare risico’s, zoals een beschadiging van de band tussen hond en mens (meer hierover is te lezen in mijn artikel over corrigeren). Daarnaast is corrigeren altijd een vorm van reageren op ongewenst gedrag. Wanneer het jouw intentie is om te corrigeren laat je een hond dus altijd eerst ‘de fout in gaan’. Om effectief te corrigeren, zal een hond negatieve gevolgen moeten ondervinden op het ongewenste gedrag, waardoor dit gedrag afneemt of stopt. Hier komen àltijd negatieve emoties aan te pas (zoals lichamelijk ongemak, angst of frustratie). Wanneer je het ongewenste gedrag voorkomt door te counter signaleren, blijf je juist actief op het gebied van positieve emoties, want doordat de hond gewenst gedrag uitvoert in plaats van ongewenst gedrag, kun je de hond hiervoor belonen. Dit komt het welzijn van zowel hond als mens ten goede. Counter signaleren levert voor alle betrokkenen een win win situatie op.

Geschreven door Liselot Boersma, welzijnsdeskundige (PgDip CABW) en eigenaar van HondenLot, maart 2017. Copy paste/directe overname van teksten of afbeeldingen is zonder schriftelijke toestemming niet toegestaan. Het delen van de URL van deze website pagina is wel toegestaan en wordt op prijs gesteld.

Meer over training:

Artikelen van HondenLot van A tot Z